พฤษภาคม 2562 กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) เริ่มต้นสื่อสารรณรงค์ โครงการ
จดหมายลาครู ผ่านข้อเท็จจริงที่ว่าปัจจุบันมีเด็กไทยมากกว่า 2,000,000 คน มีความเสี่ยงต้องหลุดออกจากระบบการศึกษาเพราะ‘ความยากจน’ เด็กจำนวนมาก ต้อง ‘ลาหยุดเรียน’ ไปช่วยพ่อแม่รับจ้างทำงานหารายได้เพื่อช่วยเหลือครอบครัว บางคนขาดเรียนกว่าสัปดาห์ บางคนหายไปนานนับเดือน จนส่งผลกระทบต่อการเรียนอย่างหนัก และหลายคนไม่ได้กลับมาเรียนอีกเลย การรณรงค์ในครั้งนั้นยังนำมาสู่การรวมตัวกันของกลุ่มศิลปินกราฟฟิตี้ร่วมสะท้อนเสียงของเด็กๆจากจดหมายลาครูฉบับจริงจากทั่วทุกสารทิศ บนศิลปะกราฟฟิตี้บนกำแพงหลายจุดในกรุงเทพมหานคร และจังหวัดต่างๆ เพื่อชวนคนไทยตระหนักถึงความสำคัญของปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา
ช่วยเด็กยากจนด้อยโอกาส “จำเป็น เร่งด่วนและรอไม่ได้”
กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) ในฐานะหน่วยงานที่มีภารกิจในการลดความเหลื่อมล้ำ สร้างความเสมอภาคทางการศึกษา ตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ ในปีที่ผ่านมา กสศ.ได้เดินหน้าช่วยเหลือบรรเทาอุปสรรคในการเข้าถึงการศึกษาให้กับเด็กกลุ่มนี้ มากกว่า 7 แสนคน ผ่านโครงการเงินอุดหนุนแบบมีเงื่อนไข หรือทุนเสมอภาค ด้วยพลังความทุ่มเทของคุณครูกว่า 4 แสนคน จาก 3 สังกัด ได้แก่ สพฐ. ตชด. และอปท. ลงพื้นที่เยี่ยมบ้าน ค้นหา คัดกรองเด็กๆยากจนด้อยโอกาสเพื่อให้ได้รับทุนเสมอภาคของกสศ.
แต่นั่นก็ยังไม่เพียงพอเพราะจากการประเมินของคณะกรรมการอิสระเพื่อการปฏิรูปการศึกษา (กอปศ.) พบว่ากลุ่มเป้าหมายตามภารกิจของ กสศ. มีมากกว่า 4 ล้านคน และจำเป็นต้องใช้ทรัพยากรด้านงบประมาณมากกว่าปีละ 25,000 ล้านบาทต่อปี ในขณะที่ในปีงบประมาณ 2562 ที่ผ่านมา กสศ. ได้รับการจัดสรรทรัพยากรเพียง 2,537 ล้านบาทหรือเพียง 10% ของงบประมาณที่ควรจะได้รับตามภารกิจเท่านั้น
เพราะทุกวินาทีที่หายไป คือโอกาสที่กลับคืนมาไม่ได้ ของเด็กหลายล้านคน และของประเทศ
จากการติดตามเด็กกลุ่มนี้อย่างใกล้ชิดผ่านระบบสารสนเทศเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (Information System for Equitable Education : iSEE) ซึ่งเป็นระบบฐานข้อมูลขนาดใหญ่ ที่สามารถรายงานผลและติดตามเด็กๆกลุ่มนี้ได้รายบุคคล รวมถึงกรณีที่ปรากฎเป็นข่าวความเดือดร้อนของเด็กๆกลุ่มนี้ในสื่อต่างๆแทบทุกวัน ยิ่งยืนยันว่า มีเด็กจำนวนมากที่ไม่สามารถต้านทานกับปัญหาความยากจนของครอบครัว และหากไม่ได้รับการช่วยเหลือที่ทันท่วงทีและพอเพียง พวกเขาและเธอจำเป็นต้องลาออก หลุดจากการศึกษาก่อนสำเร็จการศึกษาภาคบังคับ โดยปัจจุบัน จำนวนเด็กเยาวชนที่อยู่นอกระบบการศึกษากำลังเพิ่มสูงขึ้นโดยมีมากถึง 430,000 คน (อายุระหว่าง 6-14 ปี/ป.1-ม.3) และมีแนวโน้มว่าจะเพิ่มสูงขึ้นในอนาคต
อย่างไรก็ตามมีข้อมูลระบุชัดว่าแนวโน้มการออกจากระบบการศึกษาของเด็กไม่ได้เป็นปัญหาเฉพาะตัวเด็กเองและครอบครัว แต่ยังเป็นปัญหาที่เชื่อมโยงกับการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมในภาพรวมของประเทศ ดังนั้น โอกาสที่สูญเสียไปทางการศึกษาของเด็กๆกลุ่มนี้ ก็คือโอกาสที่สูญเสียไปของประเทศเช่นกัน
อดีตรองผู้อำนวยการใหญ่องค์การยูเนสโก Dr.Nicholas Burnett เคยประเมินว่าปัญหาเด็กเยาวชนนอกระบบการศึกษา สร้างความเสียหายทางเศรษฐกิจให้แก่ประเทศไทยมากกว่าปีละ 1-3 % ของ GDP หากมองในมิตินี้ การลดความเสี่ยงและรักษาเด็กไว้ในระบบการศึกษา จึงไม่เพียงช่วยสร้างโอกาสในอนาคตของเด็กๆ แต่ยังสร้างผลกระทบทางบวกในการพัฒนาประเทศในภาพรวม
นี่จึงเป็นเหตุผลว่าทำไมปัญหานี้จึง “จำเป็น เร่งด่วนและรอไม่ได้”
และลำพังเพียงกสศ.และงบประมาณแผ่นดินที่จำกัดอาจไม่สามารถช่วยเด็กทุกคนได้ทันเวลาการสนับสนุนเพิ่มเติมจากประชาชนคนไทยจะเป็นพลังสำคัญในการทำให้ปัญหาความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาเหล่านี้มีแนวโน้มลดลงอย่างยั่งยืนได้ในอนาคต
5 เรื่องจริงของเด็กยากจนด้อยโอกาส เสี่ยงหลุดออกจากระบบการศึกษากว่า 2 ล้านคน
1.ครอบครัวยากจนที่สุด
" มีรายได้ 15 บาท " ต่อคนต่อวัน
ครอบครัวของนักเรียนยากจนด้อยโอกาสที่ กสศ.เข้าไปช่วยเหลือ
มีรายได้เฉลี่ยต่ำสุด 462 บาทต่อคนต่อเดือน หรือ 15 บาทต่อวัน
ส่วนครอบครัวที่มีรายได้เฉลี่ยสูงสุดที่กสศ.เข้าไปช่วยเหลือเด็กมีภาวะ อยู่ที่ 2,093 บาทต่อคนต่อเดือน หรือ 69 บาทต่อวัน
2.เด็กมีภาวะ "ทุพโภชนาการ" 1.9 หมื่นคน
ข้อมูลจากระบบ isee ชี้ว่า มีนักเรียนยากจนพิเศษ ที่ผอมต่ำกว่าเกณฑ์
การเจริญเติบโตกว่า 19,000 คน และยังพบนักเรียนที่มีแนวโน้มเสี่ยงผอมต่ำกว่าเกณฑ์อีกกว่า 33,000 คน
จากการสำรวจพบว่าเด็ก 44.5% ไม่ได้ทานอาหารเช้า
โดยสาเหตุมาจากฐานะยากจนต้องช่วยพ่อแม่ทำงานก่อนมาเรียน และโรงเรียนยังไม่มีงบประมาณเพียงพอ
3.เด็กยากจนเกือบ " 2 แสนคน" กำพร้า
จากข้อมูลที่พบเด็ก 192,789 คน หรือ 34.56 %
ของนักเรียนยากจนพิเศษไม่ได้อยู่กับพ่อแม่แต่อาศัยอยู่กับปู่ย่าตายาย บางกรณีกลายเป็นภาระให้ปู่ย่าตายายซึ่งมีปัญหาทางเศรษฐกิจอยู่แล้ว
สุดท้ายเด็กหลายคนต้องออกจากระบบการศึกษาในที่สุด
4.เด็กบางคนเดินเท้าไปกลับโรงเรียนกว่า " 20 กม."
สภาพบ้านที่ไกลจากโรงเรียนทำให้เด็กบางคนต้องเดินทางไปโรงเรียน
ด้วยความยากลำบาก บางคนต้องเดินทางข้ามภูเขา
ข้ามแม่น้ำ บางคนต้องเดินทางไกลกว่า 20 กม.
บางคนต้องหยุดเรียนในช่วงหน้าฝนเพราะสู้แรงพายุไม่ไหว
5.บ้านทรุดโทรม
จากการลงพื้นที่เยี่ยมบ้านเด็กครูหลายคนพบสภาพบ้านที่อาจเรียกว่าบ้านได้ไม่เต็มปากบ้างแห่งเป็นแค่เพิ่งผ้าใบหรือป้ายไวนิลโฆษณาเก่าๆมาขึงกันแดด กันฝนชั่วคราว บางหลังไม่มีแม้แต่ฝาผนัง ปล่อยโล่งตามสภาพ หลังคามุงด้วยหญ้าคาเก่าๆเท่านั้น ไม่มีน้ำประปา ไม่มีไฟฟ้าใช้
ให้ “โอกาส”เป็น “ของขวัญ” ที่มีค่าต่ออนาคตของชาติ
เพราะการศึกษา คือโอกาสที่เปลี่ยนชีวิตคนเราได้ ในเดือนเทศกาลแห่งการให้ และก้าวสู่ปีใหม่เช่นนี้ กสศ.จึงขอเชิญชวนคนไทยทั้งประเทศร่วมทำบุญครั้งสำคัญกับ กสศ.ในโครงการ “ล้านพลังคนไทยมอบโอกาสทางการศึกษาเป็นของขวัญ” เพื่อเด็กๆ ที่มีความฝัน และมีศักยภาพอย่างเต็มเปี่ยม มีอนาคตดีขึ้น และไม่หลุดออกจากระบบการศึกษา
….. เพราะสังคมไทย จะไม่ทิ้งเด็กคนไหนไว้ข้างหลัง มาช่วยกันทำให้ปี 2563 เป็นปีที่ดีขึ้นของเด็กเยาวชน และของสังคมไทย
