‘ราคายาง’ เป็นปัจจัยสำคัญที่แปรผันตรงต่อคุณภาพชีวิตของเกษตรกรในหลายภูมิภาค หากไม่นับภาคใต้ซึ่งเป็นที่รู้กันว่ามีจำนวนการผลิตยางมากที่สุดในประเทศ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือคือภูมิภาคที่ตามมาเป็นอันดับสอง โดยมีจังหวัดบึงกาฬ เป็นจังหวัดที่มีพื้นที่ปลูกยางมากที่สุดในภูมิภาคนี้
เมื่อราคายางตกเกษตรกรในจังหวัดบึงกาฬจึงเริ่มประสบปัญหาทางเศรษฐกิจ ทำให้เกิดการรวมตัวกันเพื่อทำอาชีพเสริมหารายได้เพิ่มเติมนอกเหนือไปจากสวนยาง เกษตรกรในบางพื้นที่ของตำบลโนนสมบูรณ์จึงได้มองไปที่ต้นทุนในชุมชนและพบว่ามีพืชสารพัดประโยชน์อย่างต้นกกและผือ ที่สามารถนำมาสร้างเป็นผลิตภัณฑ์ของใช้ภายในบ้านได้ กลุ่มผลิตเสื่อจากกกและผือจึงได้เกิดขึ้นจากแนวความคิดนี้
กศน.เมืองบึงกาฬ ซึ่งทำงานในด้านการส่งเสริมองค์ความรู้และทักษะฝีมือกับชุมชน ได้เห็นโอกาสในการต่อยอดภูมิปัญญางานฝีมือของกลุ่มนี้ไปสู่เกษตรกรกลุ่มอื่นๆ จึงได้จัดทำ ‘โครงการพัฒนาอาชีพผลิตภัณฑ์จากกกและผือพื้นที่ชุ่มน้ำโลกกุดทิง’ เพื่อเป็นศูนย์กลางในการฝึกฝนและอบรมทักษะการผลิตสินค้าจากกกและผือ
ตลอดเวลาที่ผ่านมากศน.เมืองบึงกาฬ มีการร่วมงานกับภาคีเครือข่ายที่เกี่ยวข้องเพื่อเสริมความพร้อมในการปฏิบัติงานอย่างรอบด้าน โดยมีผลงานที่ประสบความสำเร็จและมีรางวัลมากมายเป็นเครื่องบ่งชี้คุณภาพ เช่น รางวัลบ้านหนังสือชุมชนดีเด่นอันดับ 1 เมื่อปี 2560 รางวัลกลุ่มวิสาหกิจชุมชนดีเด่นอันดับ 2 ระดับภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และรางวัลระดับประเทศในด้านสถานศึกษาและคุณภาพของครู เป็นต้น ทำให้มั่นใจได้ว่ากศน. มีความพร้อมในการส่งต่อความรู้และทักษะนี้สู่สาธารณะ
กลุ่มเป้าหมายหลักของโครงการจะอยู่ในพื้นที่ 2 หมู่บ้านในตำบลโนนสมบูรณ์คือ บ้านโพธิ์ทองและบ้านทองสาย โดยทางกศน.ได้มีการลงพื้นที่สำรวจความต้องการด้านอาชีพของคนในชุมชน ผ่านการจัดเวทีประชาคมและเวทีไทยนิยมยั่งยืน เพื่อรวบรวมข้อมูลความต้องการที่แท้จริงของประชากรในพื้นที่ และได้มีการกำหนดเกณฑ์คัดเลือกสมาชิก โดยเน้นไปที่กลุ่มคนด้อยโอกาสและขาดแคลนทุนทรัพย์ในชุมชน ซึ่งประกอบด้วย ผู้ถือบัตรสวัสดิการแห่งรัฐ ผู้ว่างงาน ผู้สูงอายุ และกลุ่มวิสาหกิจชุมชน รวมทั้งสิ้นเป็นจำนวน 54 คน
การพัฒนาทักษะอาชีพจะเริ่มอบรมตั้งแต่กระบวนการปลูก ดูแลรักษาต้นกกและผือ ซึ่งเป็นวัสดุสำคัญในการสร้างผลิตภัณฑ์ออกมาในรูปแบบต่างๆ จากนั้นก็จะเป็นชั่วโมงของการฝึกฝนทักษะการแปรรูปกกและผือออกมาเป็นผลิตภัณฑ์ที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นเสื่อพับ เบาะรองนั่ง หมอนอิง และที่รองจาน ไปจนถึงความรู้ด้านการจัดจำหน่ายในหลากหลายช่องทาง นอกจากนี้ก็จะมีการปลูกฝังทัศนคติในการดำเนินชีวิตให้กับกลุ่มสมาชิกด้วย เช่น การทำบัญชีครัวเรือน การออม และการพัฒนาชีวิตตามแนวปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการมีคุณภาพชีวิตที่ดีอย่างยั่งยืน
โครงการพัฒนาอาชีพผลิตภัณฑ์จากกกและผือพื้นที่ชุ่มน้ำโลกกุดทิงนี้ เป็นการพัฒนาชุมชนจากฐานรากและต้นทุนที่มีอยู่แล้วในพื้นที่ ทำให้กลุ่มคนด้อยโอกาสสามารถลงมือตั้งต้นอาชีพของตัวเองได้โดยไม่ต้องใช้ต้นทุนมากนัก นับเป็นช่องทางที่จะช่วยยกระดับชีวิตของคนในชุมชนที่ไม่ยาก ทำได้ง่ายและรวดเร็ว ทั้งยังเป็นการส่งเสริมให้กลุ่มที่ทำผลิตภัณฑ์จากต้นกกและผือมีความแข็งแรงยิ่งขึ้น มีกำลังผลิตมากขึ้น สร้างผลงานออกมาอย่างต่อเนื่องและสามารถสร้างแบรนด์ประจำชุมชนได้ในที่สุด
เกี่ยวกับโครงการเบื้องต้น
พัฒนาอาชีพผลิตภัณฑ์จากกกและผือพื้นที่ชุ่มน้ำโลกกุดทิง
ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอเมืองบึงกาฬ
- โทร: 083-3789393
- ผู้ประสานงาน: นางรัศมี อืดผา
เป้าประสงค์
กลุ่มเป้าหมายสามารถสร้างอาชีพ เพิ่มรายได้ให้กับครอบครัว ชุมชน ด้วยพลังความคิดในการแก้ปัญหาร่วมกันด้วยการพึ่งพาตนเอง โดยใช้ความรู้ ภูมิปัญญา วัฒนธรรมและการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชนอย่างรู้คุณค่าโดยมีเป้าหมายให้ครอบครัวและชุมชนที่มีความมั่นคงในการดำรงชีพ โดยมีทรัพยากรที่มีอยู่ในพื้นที่ และมรดกภูมิปัญญาเป็นต้นทุน ผสมผสานกับเทคโนโลยีสมัยใหม่เพื่อการปรับใช้ให้เหมาะสมและสอดคล้องกับความต้องการของชุมชน และพัฒนาสู่การเป็นผลิตภัณฑ์ที่มี Brand เป็นอัตลักษณ์ของชุมชน
เรื่องราวนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการพัฒนาระบบทดลองการพัฒนาทักษะแรงงานที่ขาดแคลนทุนทรัพย์และด้อยโอกาส โดยกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา
กว่า 74 หน่วยงาน 42 จังหวัด กับ 1 เป้าหมายเพื่อสร้างชุมชนที่มีศักยภาพ ด้วยการพัฒนาทักษะอาชีพแก่แรงงานด้อยโอกาส