“นโยบายเรียนฟรี 15 ปี เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เด็ก ๆ เข้าถึงโอกาสทางการศึกษา ทั้งยังช่วยเพิ่มอัตราการเรียนจบการศึกษาภาคบังคับ อย่างไรก็ตาม ด้วยองค์ประกอบของแต่ละครอบครัวที่มีปัญหาอุปสรรคต่างกัน เราต้องยอมรับว่ามีนักเรียนบางคนที่ยังขาดความพร้อมจากการขาดแคลนทุนทรัพย์ในด้านการเดินทางหรือค่าอาหาร ‘ทุนเสมอภาค’ ที่เติมเข้ามาจึงถือว่าช่วยให้เส้นทางการศึกษาของเด็กกลุ่มนี้มั่นคงยิ่งขึ้น”
ครูกชมน พิมพ์เสนา คุณครูแอดมินทุนเสมอภาค โรงเรียนบ้านนามาลา ตำบลนามาลา อำเภอนาแห้ว จังหวัดเลย พูดถึงความสำคัญของ ‘ทุนเสมอภาค’ ภายใต้โครงการจัดสรรเงินอุดหนุนแบบมีเงื่อนไข (Conditional Cash Transfer: CCT) โดยกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) ได้ช่วยประคับประคองเด็ก ๆ ในโรงเรียนพื้นที่ห่างไกล ให้มีโอกาสเรียนจนจบชั้น ป.6 เพิ่มมากขึ้น และมีส่วนช่วยผลักดันเด็ก ๆ ให้ได้ไปต่อจนจบการศึกษาภาคบังคับ หรือ ม.3
โรงเรียนบ้านนามาลาจัดการศึกษาตั้งแต่ชั้นอนุบาล 2 ถึง ป.6 มีนักเรียนทั้งหมด 52 คน เป็นโรงเรียนขนาดเล็กที่เป็นที่พึ่งของคนในชุมชนที่ไม่มีกำลังส่งบุตรหลานไปเรียนโรงเรียนในเมือง สิ่งที่โรงเรียนต้องเผชิญตลอดมา คือความเหลื่อมล้ำของ ‘ขนาดโรงเรียน’ ที่ส่งผลต่อจำนวนบุคลากร และการจัดสรรงบประมาณที่ยึดเกณฑ์คำนวณตามจำนวนเด็ก การพัฒนาหรือรับมือกับปัญหาต่าง ๆ ในแต่ละปีการศึกษาจึงทำได้ยากยิ่ง
“ด้วยจำนวนนักเรียนที่มีเพียง 50 กว่าคน บางปีอาจมากกว่าหรือน้อยกว่าเล็กน้อย ที่ผ่านมาเราจึงได้รับเงินอุดหนุนไม่เพียงพอสำหรับการพัฒนาโรงเรียน ไม่ว่าในเชิงโครงสร้างสาธารณูปโภค หรือสื่อการเรียนการสอนที่มีอยู่จำกัดและยังไม่ทันกับยุคสมัย
“นอกจากนี้ถ้าดูมิติอื่น ๆ ที่แวดล้อมชีวิตของเด็ก ๆ การเติบโตในพื้นที่สูง ห่างไกลทุรกันดาร บริบทครอบครัวของนักเรียนทั้งโรงเรียนจึงล้วนอาศัยอยู่กับผู้สูงอายุ พึ่งพาปู่ย่าตายายที่มีอาชีพหลักคือรับจ้างทำไร่ทำนา ปลูกข้าว ข้าวโพด มันสำปะหลัง ส่วนพ่อแม่เด็กส่วนใหญ่จะไปหางานทำในพื้นที่อื่น ๆ ดังนั้นไม่มีครัวเรือนไหนเลยที่มีรายได้แน่นอน
“เงินจากทุนเสมอภาคที่เติมให้ระดับชั้นอนุบาลคนละ 4000 บาทต่อปี และชั้นประถมศึกษาคนละ 3,480 บาทต่อปี เป็นยิ่งกว่าช่วยลดภาระผู้ปกครอง แต่คือการเพิ่มโอกาสการเรียนรู้ที่จะเปลี่ยนชีวิตเด็กได้ในระยะยาว”
ในมุมมองของครูกชมน เห็นว่าการจะดูแลเด็ก ๆ ที่กล่าวได้ว่า ‘อยู่ห่างไกลจากโอกาสทางการศึกษา’ มากที่สุดกลุ่มหนึ่ง ทางโรงเรียนยังจำเป็นต้องหาทางระดมความร่วมมือจากชุมชน ภาคเอกชน และหน่วยงานภาครัฐ เข้ามาร่วมพัฒนาโรงเรียนอย่างต่อเนื่อง และวิธีที่เห็นผลเร็วและต้องทำร่วมกันในทุกปี คือการจัดทำผ้าป่าเพื่อการศึกษา
ครูกชมน กล่าวว่า ด้วยทุนเสมอภาคและความร่วมมือจากภาคส่วนต่าง ๆ ทำให้วันนี้โรงเรียนยังพอมีงบประมาณดูแลนักเรียนได้จนจบการศึกษา นอกจากนี้สิ่งที่ต้องทำคือพยายาม ‘ประสานส่งต่อ’ เพื่อให้เด็กที่จบ ป.6 ไปแล้วมีโอกาสเรียนจนจบการศึกษาภาคบังคับ โดยส่งต่อข้อมูลนักเรียนเดิมไปถึงโรงเรียนใหม่ที่รับช่วงต่อ เพื่อให้เด็กได้ทุนเสมอภาคต่อเนื่องในระดับมัธยมต้น
“เพราะถ้าเด็กไม่มีทุนการศึกษา เด็ก ๆ จะไม่มีค่าเดินทางไปยังโรงเรียนที่อยู่ไกลขึ้น ไม่มีเงินเพียงพอสำหรับค่ากินอยู่ประจำวัน รวมถึงไม่มีค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา ไม่ว่าอุปกรณ์การเรียน ชุดนักเรียน และอื่น ๆ อีกจิปาถะ และนั่นเองที่จะเป็นปัจจัยทำให้เด็ก ๆ หลุดไปจากระบบการศึกษากลางทาง หรือไปไม่ถึงการจบการศึกษาภาคบังคับ ซึ่งเท่ากับว่าเด็ก ๆ จะไม่เหลือทางใดเลยที่จะช่วยพัฒนาความรู้ความสามารถ เพื่อนำไปใช้ยกระดับชีวิตความเป็นอยู่ของตนเองและครอบครัวในวันข้างหน้า”
กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา หรือ กสศ. เป็นองค์กรที่มุ่งสนับสนุนเด็ก เยาวชน ที่ขาดแคลนทุนทรัพย์หรือด้อยโอกาส ให้สามารถเข้าถึงการศึกษาและการเรียนรู้ที่มีคุณภาพอย่างเต็มตามศักยภาพ ในแต่ละปีสามารถป้องกันเด็กและเยาวชนไม่ให้หลุดจากระบบการศึกษา ผ่านการสนับสนุน “ทุนเสมอภาค” หรือ “เงินอุดหนุนแบบมีเงื่อนไข” ครอบคลุมตั้งแต่ระดับชั้นอนุบาล – ม.ต้น และ นำร่องชั้น ม.ปลาย ใน รร.ตำรวจตระเวนชายแดน
“ทุนเสมอภาค” ของ กสศ. เป็นทุนให้เปล่าที่สร้างโอกาสทางการศึกษา โดยในปีการศึกษา 2567 ได้สนับสนุนนักเรียนยากจนพิเศษจำนวน 1.3 ล้านคน โดยมีการติดตามการมาเรียน การเจริญเติบโต และการคงอยู่ในระบบการศึกษาอย่างต่อเนื่อง ซึ่งภาคเรียนที่ 1 ที่ผ่านมาพบว่า “ทุนเสมอภาค” สามารถป้องกันไม่ให้เด็กหลุดจากระบบการศึกษาอย่างได้ผล นักเรียนทุน 97.88% ยังคงอยู่ในระบบการศึกษา และได้เรียนต่อถึงระดับอุดมศึกษามากขึ้น
สามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ 02-0795475 กด 1 หรือ Line :@cctthailand
