คืนนี้ครูปริม และครูใหม่ แห่งศูนย์การเรียนปัญญากัลป์ อยู่กันที่ วงเจริญบันเทิงศิลป์ อําเภอนาตาล จังหวัดอุบลราชธานี
มีช่วงเวลาสั้นๆ ให้ข้อมูลโอกาสใหม่ทางการศึกษากับน้องๆ เยาวชน ในคณะหมอลำ ชักชวนให้สมัครเรียน หลักสูตร ‘หมอลำศึกษา’ ที่ออกแบบขึ้นจากทุกองคาพยพที่ประกอบกันขึ้นเป็นวงหมอลำวงหนึ่ง โดยหลักสูตรนี้ เมื่อเรียนแล้วจะได้รับวุฒิการศึกษาที่เทียบเท่ากับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย หรือ ม.6
ท่ามกลางเสียงดนตรีดัง เมื่อได้ยินคำว่าปากท้อง โอกาสการศึกษา อนาคตที่ดี ดวงตาของน้องๆทุกคน จับจ้องมองมาที่ครูทั้งสองอย่างตั้งอกตั้งใจ
ครูปริม ปริมประภา สุวรรณพรม ผู้อำนวยการศูนย์การเรียนปัญญากัลป์ ไล่เรียงเส้นทางการติดตามน้อง ๆ ก่อนพยายามถ่ายทอดบรรยากาศให้เห็นว่า
“เราไปเจอน้อง ๆ แต่ละวงช่วงเย็น ซึ่งเป็นเวลาเตรียมตัวก่อนขึ้นแสดง ก็จะได้เห็นหมดว่าใครทำอะไร อย่างบนเวทีเราจะเห็นเพียงส่วนเดียวคือนักร้อง หางเครื่อง หรือคนเล่นดนตรี แต่ตรงหลังเวทีเราได้เจอหมด ทั้งช่างแต่งหน้า คนดูแลเครื่องแต่งกาย ช่างทำผม ช่างเทคนิคต่าง ๆ หรือคนทำประชาสัมพันธ์ ทำบัญชี ซึ่งจะมีตั้งแต่เด็กอายุ 15 จนถึงมากกว่า 30 เราจะเน้นให้ข้อมูลกับน้อง ๆ อายุ 15 ถึง 24 ปีที่เป็นกลุ่มเป้าหมาย คือคนที่จบการศึกษาเพียงภาคบังคับ หรือบางคนยังไม่จบ ม.3 ก็ชวนมาคุยด้วย ว่าเรามีหลักสูตรนี้ที่จะช่วยให้เขาเรียนและทำงานไปด้วย เพื่อจะได้มีวุฒิไปใช้ศึกษาต่อ หรือช่วยเปิดทางเลือกสู่งานอื่น ๆ ที่สนใจในอนาคต”
ครูปริมเล่าว่า สำหรับคนที่เข้าสู่วงจรการทำงานแล้ว บางทีเขามองไปแล้วว่าการศึกษาเป็นเรื่องห่างไกลสำหรับเขา ซึ่งวันนี้ถือเป็นครั้งแรกของหลายคนเลยที่ได้รับข้อมูลของหมอลำศึกษา ว่าเป็นหลักสูตรที่ออกแบบและพัฒนาขึ้นโดยประยุกต์มาจากงานที่เขาทำอยู่ น้องๆ ก็สนใจ ตื่นเต้น หลายคนดีใจว่าจะมีโอกาสได้วุฒิสูงขึ้น เพราะอย่างที่บอกว่าเด็กส่วนใหญ่แม้จะอยากเรียน แต่เมื่อชั่งน้ำหนักระหว่างปากท้องกับวุฒิการศึกษา เขาก็ต้องเลือกอย่างแรกก่อน บางคนบอกว่าเคยพยายามมาแล้วกับการเรียนผ่าน สกร. หรือ กศน. เดิม แต่เรียนมานานก็ไม่จบสักที เพราะติดเรื่องกำหนดวันสอบที่ตายตัว ซึ่งแน่นอนว่าพอวันสอบตรงกับวันทำงาน เขาก็เลือกที่จะไม่ไป ดังนั้นพอมาเจอกัน เราจะเริ่มบอกน้อง ๆ ก่อนเลยว่า รูปแบบการเรียนจะเน้นพบครูประจำกลุ่มผ่านระบบออนไลน์เป็นหลัก ด้วยซูมหรือกลุ่มเฟสบุ๊ค คือเน้นให้เรียนผ่านมือถือได้ ส่วนกิจกรรมเข้าค่ายจะกำหนดไว้ในช่วงพักวง เพราะแต่ละวงจะมีช่วง 2-3 เดือนที่พักจากการแสดง จึงไม่กระทบเรื่องรายได้ เด็ก ๆ ก็รู้สึกว่ามันเอื้อกับเขา และทำให้การเปิดรับสมัครครั้งแรกนี้ได้ผลตอบรับที่ดีตามมา
ตลอดเดือนนี้ เราจะติดตามคาราวานวงหมอลำต่างๆ เพื่อไปรับสมัครน้องๆเยาวชน ได้เรียนในหลักสูตรหมอลำศึกษา เพื่อจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน
• “หมอลำ” ศิลปะและภูมิปัญญาพื้นบ้านที่ถ่ายทอดเรื่องราวผ่านคำร้อง การแสดง และกลายเป็นส่วนหนึ่งของเศรษฐกิจสร้างสรรค์ สร้างมูลค่ากว่า 6,615 ล้านบาท
• ในขณะที่อุตสาหกรรมหมอลำบันเทิงกำลังเติบโตและถูกขับเคลื่อนโดยแรงงานนอกระบบ เยาวชนและคนรุ่นใหม่ หนึ่งในจำนวนแรงงานเหล่านั้น ยังมีผู้ที่ขาดโอกาสทางการศึกษา ด้วยปัจจัยเงื่อนไขของชีวิต ครอบครัว ความชอบ และความใฝ่ฝัน
• จากการสำรวจข้อมูลระดับการศึกษาของสมาชิกวงหมอลำ จำนวน 250 คน จาก 29 คณะในภาคอีสาน พบว่า มีผู้ที่ยังไม่สำเร็จการศึกษาภาคบังคับ (ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3) คิดเป็นร้อยละ 12.5 และผู้ที่ยังไม่สำเร็จการศึกษาขั้นพื้นฐาน (ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6) คิดเป็นร้อยละ 30
• จากสภาวการณ์ดังกล่าว เพื่อให้เด็กและเยาวชนที่ประกอบอาชีพในวงหมอลำได้มีโอกาสเข้าถึงการศึกษาในรูปแบบที่เหมาะสมและสอดคล้องกับความต้องการ รวมทั้งได้รับการพัฒนาทักษะชีวิต ทักษะอาชีพที่จำเป็น
• กสศ.ร่วมกับ ศูนย์การเรียนปัญญากัลป์ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา มัธยมศึกษา อุบลราชธานี อำนาจเจริญ นิวเจนเอ็นเตอร์เทนเมนท์ หมอลำไอดอล พัฒนาหลักสูตรหมอลำศึกษา โดยการสนับสนุนทางวิชาการจากมหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, มหาวิทยาลัยขอนแก่น, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาวิทยาลัยนครพนม, มหาวิทยาลัยกาฬสินธุ์ และสภาการศึกษาจังหวัดอุบลราชธานี และบูรณาการความร่วมมือกับคณะหมอลำ ในการร่วมจัดการศึกษาที่สร้างโอกาส สร้างอาชีพ มีรายได้ และมุ่งหวังให้ทุกประสบการณ์ที่เกิดขึ้นสามารถเทียบการเรียนรู้ได้
• คาราวานหมอลำ 1 คณะ มีกำลังแรงงานมืออาชีพ ราว 300-400 คน ประกอบด้วย ศิลปิน นักดนตรี นักเต้น นักประพันธ์เพลง นักออกแบบท่าเต้น ฝ่ายออกแบบเครื่องแต่งกาย ช่างเทคนิค ระบบไฟ ระบบเสียง ออกแบบเวที การเงิน การบัญชี การตลาด การประชาสัมพันธ์ ฯลฯ มากมายองค์ความรู้ที่ประกอบร่างเป็น วงหมอลำมอบความสุข ให้กับผู้คนมากมายทั่วประเทศ ผู้คนหลากหลายช่วงวัย ตั้งแต่เด็กจนไปถึงวัยทำงาน คือมดงาน เจ้าขององค์ความรู้ที่มีคุณค่า
• หลักสูตรพิเศษ หมอลำศึกษา “เรียนไป ม่วนไป” ปีการศึกษา 2568 มัธยมศึกษาตอนปลาย เปิดรับสมัครเยาวชนในวงหมอลำอายุระหว่าง 16-24 ปี จบการศึกษาระดับชั้นม.3 เข้าเรียนในหลักสูตร หมอลำศึกษา เรียนรู้จากประสบการณ์การทำงานในวงหมอลำของตนเอง และเพื่อพูนทักษะชีวิต ทักษะวิชาการ ทักษะอาชีพที่จำเป็นต่อการยกระดับฝีมือแรงงาน
• เรียนได้ทุกที่ทุกเวลา มีรายได้ มีอาชีพ และมีวุฒิการศึกษา ในหลักสูตรมีค่ายเสริมศาสตร์ สานศิลป์ สืบภูมิปัญญาหมอลำ รวมถึงสร้างสรรค์หมอลำนิพนธ์
ติดตามภารกิจนำโอกาสการศึกษาไปให้น้องๆ วงหมอลำ และความน่าสนใจของหลักสูตรหมอลำศึกษาได้ที่เพจ กสศ.
