“เด็กจะมีความสุข เมื่อเราเปิดโอกาสให้เขาได้เลือกทำในสิ่งที่ชอบ แล้วมันไม่ได้มีผลแค่เรื่องจิตใจ เพราะถ้าเราออกแบบการเรียนรู้ที่บูรณาการกลุ่มสาระวิชาต่าง ๆ เข้าไปในกิจกรรมที่เขาสนใจได้ ผลที่สะท้อนกลับมานั้น จะทำให้เราเห็นความก้าวหน้าในพัฒนาการของเขาได้อย่างน่าแปลกใจ”
ผู้อำนวยการสมพิศ กอบจิตติ โรงเรียนบ้านยกกระบัตร ที่ตำบลท่าทราย อำเภอเมือง จังหวัดสมุทรสาคร อธิบายถึงความเปลี่ยนแปลงของลูกศิษย์ หลังจากได้นำเอากระบวนการฐานพัฒนาทักษะ ที่บูรณาการสาระการเรียนรู้วิชาสำคัญ ๆ สอดแทรกลงในกิจกรรมฝึกอาชีพ ซึ่งเปิดให้น้อง ๆ ได้เลือกเรียนตามความสนใจ
โดยหลังทดลองใช้มาได้เป็นปีที่สาม ด้วยค่าเฉลี่ย 1 คาบเรียน ต่อ 1 สัปดาห์ ที่เด็ก ๆ จะได้ซึมซับกิจกรรมที่คิดว่าใช่ แต่หากลองแล้วไม่ชอบ ก็สามารถเปลี่ยนไปร่วมกิจกรรมอื่นที่สนใจใหม่ได้ เพื่อให้พบสิ่งที่ชอบหรือถนัดจริง ๆ แล้วเรียนรู้ไปตลอดปีการศึกษา ผอ.สมพิศ สรุปว่าไม่เพียงความตื่นเต้นกระตือรือร้น กับประสบการณ์นอกตำราที่เด็ก ๆ ได้รับ แต่ผลของกิจกรรมทำให้พวกเขาเพิ่มพูนทักษะการคิด วางแผนการทำงานตามขั้นตอนได้ แก้ปัญหาเป็น และหลาย ๆ คนก็ได้ค้นพบความสามารถที่ซ่อนอยู่ในตัวเอง และพร้อมจะนำทักษะอาชีพไปใช้ต่อยอดในอนาคตอีกด้วย
ประสิทธิภาพภายในที่ถูกดึงออกมา
“ที่มาของการทำฐานกิจกรรม เริ่มจากที่เราเข้าโครงการ TSQP ของ กสศ. และได้ไปศึกษาดูงานจากมูลนิธิโรงเรียนสตาร์ฟิช พบว่าน่าสนใจมาก ได้เห็นว่าเด็กเขาสนใจกิจกรรมแบบนี้ แล้วมันช่วยเพิ่มศักยภาพได้จริง ก็เอามาปรับใช้ที่โรงเรียน ให้บุคลากรของโรงเรียนที่มีครู 14 คน กับเจ้าหน้าที่อื่นๆ รวม 19 คน เอาทักษะความรู้ของตนออกมาใช้ มาถ่ายทอดให้เด็ก จนได้ 8 ฐานการเรียนรู้ ได้แก่ 1.ห้องครัว 2.ห้องการงานอาชีพ 3.ห้องเกษตร 4.ห้องศิลปะ 5.ห้องนาฏศิลป์ 6.ห้องคอมพิวเตอร์ 7.ห้องงานช่าง 8.ห้องกีฬา
“พอกิจกรรมทำไปได้พักหนึ่ง เราเห็นความเปลี่ยนแปลงชัดมาก ว่าพอเด็กได้ลงมือทำ ได้พรีเซนท์งานบ่อย ๆ มันทำให้เขาคิดเป็น กล้าแสดงความคิดเห็น จากเมื่อก่อนทำไม่ได้เลย แล้วเขาออกแบบการทำงานได้เป็นขั้นตอน มีวิธีสร้างสรรค์หลากหลาย ไปไกลกว่าที่ครูคิด เพราะเขาสามารถเชื่อมโยงความคิดเข้ากับประสบการณ์เฉพาะตัวได้ …บางคนเรียนไม่เก่ง วิชาการไม่เคยเอามาก่อนเลย แต่พอเขาคิดงาน ทำในสิ่งที่สนใจ เขาทำชิ้นงานและถ่ายทอดออกมาได้ดีมาก เหมือนกระบวนการมันดึงประสิทธิภาพภายในของเขาออกมา”
ผอ.สมพิศ ระบุว่าหลังจากเริ่มเห็นผล ทางโรงเรียนจึงได้นำเอากระบวนการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมไปปรับใช้ในวิชาหลัก ซึ่งพบว่าเด็กเข้าใจสาระวิชาได้ดีขึ้น มีระบบความคิดที่เป็นขั้นตอน ทำงานได้ตามที่วางแผนไว้ คล้ายเป็นการเซ็ทระบบภายใน ที่เด็กนำไปใช้ได้กับทุกเรื่อง ทั้งการเรียนและการใช้ชีวิตประจำวัน
หลากความเห็นน้อง ๆ ร.ร.บ้านยกกระบัตร
กระบวนการฐานพัฒนาทักษะให้อะไร?
ชั้น ป.6/1 จากฐานการงานอาชีพ
‘น้องมด’ ด.ญ.มนชดา โต๊ะหลี ชั้น ป.6/1 จากฐานการงานอาชีพ เผยว่า “ดีใจที่โรงเรียนมีพื้นที่ให้เด็กทำสิ่งที่สนใจต่าง ๆ กันไปค่ะ ก่อนนี้หนูได้ลองทำอาหาร ฝึกใช้คอมพิวเตอร์ แล้วถึงมาเลือกการงานอาชีพ ชอบประดิษฐ์สิ่งของค่ะ เลยมาเข้าฐานนี้ หนูชอบทำชั้นเก็บของ ที่ใส่ดินสอ เก็บของกระจุกกระจิก
“อีกอย่างคือช่วงปิดโควิดสองปีเรียน ๆ หยุด ๆ ไม่รู้เรื่องเลยค่ะ เหมือนสอบเลื่อนชั้นมาได้ก็ไม่ได้อะไรติดตัวมาเลย แล้วพอขึ้นบทเรียนใหม่ของเก่าก็หาย พอมาได้ทำกิจกรรมที่โรงเรียนก็ช่วยได้ค่ะ
‘น้องหงส์’ ด.ญ.อภิสรา จีนนามวงค์ ชั้น ป.6/1 จากฐานการงานอาชีพ บอกว่า “ชอบงานประดิษฐ์สิ่งของค่ะ อยากทำสิ่งของใช้เอง การทำกิจกรรมทำให้เจอแต่เรื่องดี ๆ เพราะทั้งได้ความรู้ ทำแล้วก็ได้ของมาใช้ แล้วที่ดีที่สุดคือวัสดุที่เลือกมาทำงานส่วนใหญ่เป็นของเหลือใช้ ได้เอาของพวกขวดพลาสติกกลับมาใช้ประโยชน์ หนูก็เอามาทำกล่องใส่ดินสอ ทำโมไบล์ พอเราทำได้ก็กลับไปทำที่บ้านด้วย สนุกค่ะ”
‘น้องบอล’ ด.ช.ขัติยะ เถาว์บุญ ชั้นป.6/1 จากฐานงานช่าง บอกว่า “ผมเลือกมาที่งานช่างอย่างเดียวเลยครับ คลาสสิกสุด ได้ซ่อมได้ประดิษฐ์ของ เอาไปใช้ในชีวิตประจำวันได้ด้วย ผมชอบทำของเองครับ พวกโต๊ะเก้าอี้ เริ่มจากเห็นของที่พังแล้วก็ลองเอามาทำใหม่ อะไรใช้ไม่ได้แล้วก็หาทางใช้ประโยชน์จากมัน
“งานที่ชอบที่สุดก็นี่เลยครับ ต่อท่อพีวีซีทำสปริงเกอร์ เอาไว้รดน้ำในสนามหญ้า ทั้งตัดและประกอบยี่สิบนาทีก็ได้แล้วครับ นี่คือข้อดีของงานนี้ เหมือนทำให้ผมรู้ว่าชอบอะไร ทำอะไรได้บ้าง ตอนนี้ผมตั้งใจแล้วว่าจะเรียนสายช่างในชั้นมัธยมครับ”
ชั้น 5/1 จากฐานเกษตร
‘น้องออมสิน’ ด.ญ.ลัดดา ศิริขรรณ์ ชั้น ป.5/1 จากฐานเกษตร บอกว่า “พ่อหนูปลูกผักสวนครัว รับจ้างทำสวนทำไร่ ทำให้หนูชอบไปด้วยค่ะ อยากปลูกตามพ่อ พอมาอยู่ชุมนุมเกษตรก็สนุก เพราะธรรมชาติดีต่อการหายใจของเรา สอนให้เราเห็นความสำคัญของดิน ของน้ำ ของอากาศ
“หนูชอบเรียนที่โรงเรียน เวลาไม่รู้เรื่องก็ถามครูได้ ต่างกับอยู่บ้านหาคำตอบเองผิดถูกเราไม่รู้เลย เกรดตกไปเยอะ ปีนี้มาโรงเรียนได้แล้ว คิดว่าน่าจะฟื้นความรู้เก่า ๆ กลับมาได้ค่ะ”
‘น้องสเต็ป’ ด.ช.อัครชัย เชียงโส ชั้น 5/1 จากฐานเกษตร บอกว่า “ปีนี้เพิ่งลองเปลี่ยนมาอยู่ชุมนุมเกษตร ผมชอบธรรมชาติอยู่แล้ว แต่ก่อนอยู่บ้านป้าทำเกษตรพอเพียงครับ ผมเลยอยากตามรอยป้า ผมรักทุ่งนา ชอบชีวิตในไร่ มีธรรมชาติรอบตัวสบายใจ โล่งตา เข้ามาแล้วครูก็สอนเราเกี่ยวกับต้นไม้ ประดิษฐ์กระถาง ทำบัวรดน้ำ สอนทำแปลงเกษตร ความรู้ที่ได้ทำให้เราเอาไปทำขายได้ด้วยครับ”
‘น้องต่อพงษ์’ กรรมหาวงษ์ ชั้น ป.3/2 จากฐานคอมพิวเตอร์ บอกว่า “ผมชอบถ่ายรูป ชอบตัดต่อครับ ให้ครูสอนนิดหนึ่ง ที่เหลือผมก็ทำเองได้แล้วครับ ที่เลือกฐานนี้เพราะอยากเอาผลงานไปลงยูทูบว์ แล้วชั่วโมงกิจกรรมก็เหมือนให้โอกาสเราได้ศึกษาทุกอย่างด้วยตัวเอง ถ้าไม่เข้าใจก็ถามครูได้ คือเป็นการเรียนแบบที่เราได้ลองคิดเอง หาทางแก้ปัญหาเอง ถึงจะไม่ถูก แต่ทุกครั้งได้ลองทำก็ช่วยเปิดความคิดใหม่ ๆ ตลอดครับ”
